تبیین فرایند شکل گیری، تکوین و دگرگونی مناطق کلان شهری

نویسندگان

اسفندیار زبردست

خلیل حاجی پور

چکیده

«مناطق کلان شهری» از پدیده های نوظهور قرن بیستم اند که در آغاز هزاره سوم میلادی به الگوی غالب شهرنشینی تبدیل شده اند. این مناطق کلان شهری که با مشخصه هایی چون دگرگونی در نقش و عملکرد، تحول در شکل و ساختار و تغییر معنا و مفهوم مواجه شده اند، تحت تأثیر نیروها و عوامل مختلف در طول زمان و بنا به مقتضیات مکانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، سازوکار و فرایند خاصی را در شکل گیری و تکوین و دگرگونی شان طی کرده اند. مطالعة حاضر با استفاده از روش اسنادی و به کارگیری منابع و متون مختلف و با هدف شناخت فرایند شکل گیری و تکوین و دگرگونی مناطق کلان شهری صورت گرفته است. یافته های مطالعه نشان می دهد که این امر (شکل گیری، تکوین و دگرگونی) در مناطق کلان شهری محصول اندرکنش همزمان دو فرایند تمرکزگرایی و تمرکززدایی است. گرایش تمرکزگرایی و تمرکززدایی به پویشی در سازمان دهی فضایی کلان شهرها و مناطق کلان شهری منجر گردیده است که می توان آن را پویش همزمان پیوستگی و گسیختگی نام نهاد. در فرایند تمرکزگرایی، اساساً عملکردها و خدمات سطح برتر و جهانی در شهر مرکزی و هسته ها و مراکز اقتصادی شهر متمرکز می شوند؛ و در مقابل، طی فرایندی تمرکززدا، بخشی از فعالیت ها و خدمات و جمعیت وابسته به آنها به مراکز دیگر شهری در منطقه ای کلان شهری منتقل می گردند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تبیین فرایند شکل‌گیری، تکوین و دگرگونی مناطق کلان‌شهری

«مناطق کلان‌شهری» از پدیده‌های نوظهور قرن بیستم‌اند که در آغاز هزاره سوم میلادی به الگوی غالب شهرنشینی تبدیل شده‌اند. این مناطق کلان‌شهری که با مشخصه‌هایی چون دگرگونی در نقش و عملکرد، تحول در شکل و ساختار و تغییر معنا و مفهوم مواجه شده‌اند، تحت تأثیر نیروها و عوامل مختلف در طول زمان و بنا به مقتضیات مکانی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، سازوکار و فرایند خاصی را در شکل‌گیری و تکوین و دگرگ...

متن کامل

بررسی علل و عوامل اثرگذار در فرایند شکل گیری و تکوین مناطق کلانشهری

«مناطق کلانشهری» یکی از مهم ترین پدیده های نوظهور قرن بیستم است که الگوهای متفاوتی از شهرنشینی، نظام اسکان، اندازه شهر، ساختار و سازمان فضایی را عرضه کرده است. این پدیده از نیمة دوم قرن بیستم به الگوی غالب شهرنشینی بدل شده و به ویژه در حوزه کشورهای «جنوب» نمود بیشتری داشته است به گونه ای که روند فزاینده کلانشهری شدن در کشورهای «جنوب» چه به لحاظ تعداد و چه از جنبه مقیاس، کشورهای پیشرفته را تحت ا...

متن کامل

تبیین نقش مؤلفه معنا در فرایند شکل گیری حس مکان

مقاله حاضر بر مبنای بررسی نقش مؤلفه معنا در خلق حس مکان و در راستای پاسخگویی به سؤالاتی مبنی بر اینکه مؤلفه معنا در هر یک از گونه‌های خود شامل معانی موجود در ذهن انسان و معانی موجود در مکان، چه سطحی از معنا را می-سازد و همچنین چگونگی رسیدن به مراتب گوناگونی از حس مکان بر مبنای هر یک از سطوح مرتبط با معانی مذکور، شکل گرفته است. آنچه بر اهمیت این پژوهش تأکید دارد فراهم آوردن بستری برای رسیدن ب...

متن کامل

تبیین فرایند شکل گیری طلاق: یک پژوهش کیفی

بی‌گمان، طلاق یکی از رویدادهای ناخوشایند زندگی زناشویی است. با توجه به فرایندی، بافتاری و چندبُعدی‌بودن طلاق و کمبود پژوهش‌های کل‌نگر دربارۀ این مسئله، این پژوهش درصدد کشف و تبیین فرایند روان‌شناختی شکل‌گیری طلاق به‌کمک روش «نظریۀ زمینه‌ای» است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را زنان و مردانی تشکیل داده‌اند که طلاق گرفته‌اند و با 27 نفر از آن‌ها به روش هدفمند مصاحبه شده است. دستاورد مرحلۀ کد‌گذاری باز...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای انسانی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-6296

دوره 42

شماره 69 2009

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023